Jedno od najvećih i najočuvanijih rimskih utvrđenja – kastruma na Dunavu je Diana Karataš (lat. Statio Cataractum Diana). Ovaj utvrđeni grad na dunavskoj obali izgrađen od kamena tesanika, podignut je u vreme cara Trajana kao jedna od baza za Dačke ratove, ali i radi obezbeđivanja plovidbe Dunavom.

U svoje vreme Diana je bila najznačajnije utvrđenje na gornjomezijskom limesu podignuto na strateški značajnoj lokaciji. Stoga je stalna vojna posada imala zadatak da čuva granicu i obezbeđuje nizvodni ulaz u kanal. Ovaj pravougaoni kastrum je svoj konačan izgled dobio početkom IV veka, dobivši dva bedema koja su se spuštala do Dunava.

Delimično su je u IV veku spalili Goti, Dianu sredinom V veka razaraju Huni, a obnavlja je početkom VI veka Justinijan. Krajem VI veka tokom Slovensko – avarske provale na Balkansko poluostrvo, ova rimska tvrđava doživljava konačan slom.

Dosadašnjim istraživanjima u unutrašnjosti kastruma, pored ostataka bedema sa kulama i kapijama, pronađene su vojne barake i drugi objekti, dok je izvan bedema postojalo manje naselje, pristanšte, svetilišta i nekropole.

Da je Diana osim fortifikacijskog značaja, bila i značajan ekonomski centar sa pristaništem, potvrđuju brojni arheološki nalazi – skulpture od mermera i brone, nalazi izuzetne umetničke izrade i lepote, od kojih su neki svetski muzejski rariteti i raznovrsni predmeti za svakodnevnu upotrebu.

Diana je spomenik kulture od izuzetnog značaja.